Yurtdışında bir projede çalışan işçiler, zaman zaman Türkiye merkezli şirketler tarafından çalıştırılmakta, ancak sigorta bildirimi yapılmamakta ya da sözleşmedeki yükümlülükler yerine getirilmemektedir. Peki böyle bir durumda işçi, Türkiye’de dava açabilir mi? Ücretini dövizle talep edebilir mi? Bu makalede tüm bu soruları, güncel Yargıtay kararları ve kanun hükümleri eşliğinde yanıtlıyoruz.
Her Sözleşme Cezai Şart İçermez, Her Sözleşme Belirli Süreli Değildir
İş hukuku uygulamasında her sözleşme belirli süreli olarak kurulmaz ve her sözleşmede cezai şart düzenlemesi yer almaz. Ancak özellikle yurtdışında proje bazlı olarak yapılan çalışmalarda taraflar, çalışmanın süreyle sınırlı olduğu, ücretin döviz cinsinden belirlendiği ve fesih durumunda cezai yaptırım öngören sözleşmelere imza atabilmektedir. Bu tür durumlarda, taraf iradesi ve sözleşmenin açık hükümleri belirleyici olmaktadır.
Yurtdışında Çalışma + Türkiye’de Sözleşme = Türk Hukuku Uygulanır
Çalışmanın yurtdışında gerçekleşmesi, her zaman yabancı hukuk kurallarının uygulanacağı anlamına gelmez. Aksine, çalışmanın organizasyonu Türkiye’den yürütülüyor, ücretler Türk bankaları üzerinden yatırılıyor ve sözleşme Türkçe olarak yapılıyorsa, Türk Hukuku geçerlidir.
MÖHUK m.27/4: “…hâlin bütün şartlarına göre iş sözleşmesiyle daha sıkı ilişkili bir hukukun bulunması hâlinde bu hukuk uygulanır.”
SGK Bildirimi Yapılmamışsa, İşçi Haklı Fesih Yapabilir
Çalışma yeri yurtdışında olsa bile, Türkiye’deki işveren, çalışanın SGK kaydını yaptırmak zorundadır. Aksi takdirde işçi haklı fesih hakkına sahiptir.
Yargıtay 22. HD, 2016/16105 E. – 2019/14215 K.: “…sigortasız çalıştırılmış olma ihtimali varsa dahi, alacak davası hizmet tespiti beklenmeden görülmelidir…”
“1 Yıllık Maaş Yaptırımı” Cezai Şart Sayılabilir
Sözleşmede taraflardan birinin feshi durumunda “1 yıllık maaş yaptırımı” öngörülmüşse, bu düzenleme genellikle cezai şart olarak kabul edilir.
TBK m.179: Taraflar bir borcun hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi halinde ödenecek bir bedel konusunda anlaşabilir.
Yargıtay 9. HD, 14.05.2024, 2024/5013 E. – 2024/8309 K.:
“…tarafların kararlaştırdığı 1 yıllık maaş tutarının cezai şart mı yoksa bakiye süre ücreti mi olduğuna, davacının talep şekli ve sözleşmenin genel yapısına göre karar verilir…”
Dövizle Ücret Belirlenebilir, Dava USD Olarak Açılabilir
İş sözleşmesinde ücretin ya da tazminatın döviz cinsinden belirlenmesi hukuken mümkündür.
TBK m.99: “Alacaklı, yabancı para borcunu aynen talep edebilir.”
Yargıtay HGK, 17.04.2024, 2023/986 E. – 2024/183 K.:
“Ücretin yabancı para cinsinden belirlenmesi mümkün olup, bu sözleşmeler geçerlidir.”
Dava doğrudan USD veya Euro cinsinden açılabilir. Alacaklının TL olarak isteme zorunluluğu yoktur.
Faiz Talebi Bakiye Süre Ücreti İçin Mümkün
Cezai şarta faiz yürütülemez. Ancak bakiye süre ücreti ücret niteliği taşıdığı için faiz uygulanabilir.
3095 sayılı Kanun m.4/a: “Yabancı para borcuna, Devlet bankalarca o döviz cinsiyle açılan 1 yıllık vadeli mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.”
Yargıtay 9. HD, 23.02.2022, 2021/13384 E. – 2022/2237 K.
: “…USD cinsinden alacaklara, bir yıllık vadeli döviz mevduat faiz oranı uygulanmalıdır.”
Harçlar Kur Farkına Göre Değil, Dava Tarihi Kuruna Göre Hesaplanır
Dava döviz cinsinden açıldıysa, harçlar dava tarihindeki T.C. Merkez Bankası efektif satış kuru üzerinden hesaplanmalıdır.
Yargıtay HGK, 15.02.2023, 2022/106 E. – 2023/69 K.:
“…karar harcı dava tarihindeki döviz kuruna göre hesaplanmalı, karar tarihindeki kura göre yeniden harç istenemez.”
Uzman Desteği Alın
Yurtdışına çalışmak için gönderildiniz ama SGK kaydınız yapılmadı mı?
Sözleşmede cezai şart vardı ama fesihte uygulanmadı mı?
Tüm bu karmaşık hukuki süreçlerde yanınızdayız.
Gaziantep merkezli ofisimiz, yurtiçi ve yurtdışından gelen tüm müvekkillerimize profesyonel destek vermektedir.
Bir yanıt yazın