İş Kazaları ve Tazminat Hakları: Bilmeniz Gerekenler

İş Kazası Nedir?

İş kazası, bir çalışanın iş yerinde veya işin gereği olarak gerçekleştirdiği faaliyetler sırasında yaşanan ve bedensel ya da ruhsal zarara yol açan olaylara verilen isimdir.

Bu kazalar genellikle iş ortamında meydana gelirken, iş için dışarıda yapılan görevler sırasında da yaşanabilir.

İş kazaları,

• İşyerindeki güvenlik önlemlerinin yetersizliği,
• Makine arızaları,
• Dikkatsizlik

gibi çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir. Bu kazalar hem işçinin sağlığını hem de işverenin yükümlülüklerini ciddi şekilde etkiler. Kaza sonrası işçinin bedensel veya psikolojik olarak zarar görmesi durumunda tazminat talebi hakkı doğar.

İş Kazalarında İşverenin Sorumlulukları

İşverenler, çalışanlarının iş yerinde güvenli ve sağlıklı bir ortamda çalışmalarını sağlamakla yükümlüdür. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, işverenler iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak zorundadır. Bu kapsamda işverenler şu yükümlülüklere sahiptir:

Güvenlik Önlemleri Almak

İşverenlerin, çalışanların kazalara karşı korunması amacıyla iş yerinde gerekli güvenlik önlemlerini alması gerekmektedir. Bu önlemler; tehlikeli makinelerin düzenlenmesi, iş güvenliği ekipmanlarının sağlanması ve çalışanların bu konuda bilgilendirilmesi gibi adımları içerir.

İşçi Eğitimi Sağlamak

İş kazalarının önlenmesinde işçilerin eğitimi de büyük önem taşır. İşverenler, çalışanlarına iş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitimler düzenleyerek onları bilinçlendirmelidir. Bilinçsiz işçilerin tehlikeli durumlarla karşılaşma olasılığı çok daha yüksektir.

İşçinin Hakları ve Tazminat Talebi

İş kazası yaşayan bir işçi, belirli haklara sahiptir ve bu hakların başında tazminat talep etme hakkı gelir. İş kazasının niteliğine göre işçi, maddi ve manevi tazminat talep edebilir.

Maddi Tazminat

İş kazası sonucu iş gücü kaybına uğrayan işçi, uğradığı maddi zararın telafi edilmesini talep edebilir. Bu maddi tazminat, işçinin kazanç kaybı, tedavi masrafları ve iş göremezlik durumu gibi kalemleri içerir.

Manevi Tazminat

Maddi tazminatın yanı sıra işçi, yaşadığı psikolojik travma veya acı nedeniyle manevi tazminat da talep edebilir. Manevi tazminat, işçinin ruhsal olarak yaşadığı sıkıntıları telafi etmeye yönelik bir tazminat türüdür.

İş Kazası Tazminat Süreçleri

İş kazaları sonrası tazminat talebi ve süreci, hukuki bir prosedüre tabidir. Bu süreç, kazanın türüne ve nedenine göre farklılık gösterebilir. İş kazası tazminat sürecinde dikkat edilmesi gereken birkaç önemli adım bulunur.

Kazanın Bildirilmesi

Bir iş kazası meydana geldiğinde, işverenin olayı en geç üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirmesi gerekmektedir. Bildirim yapılmaması durumunda işveren, para cezası ile karşı karşıya kalabilir. İşçi de olayı işverene ve gerekli mercilere bildirmelidir.

Dava Açma Hakkı

İş kazası sonucu tazminat almak isteyen işçi, işverene karşı dava açabilir. Bu davalar genellikle işverenin kusurlu olduğu durumlarda kazanılır. Ancak dava sürecinin iş mahkemeleri ve sigorta tahkim kurullarında uzun sürebileceği unutulmamalıdır. Ayrıca, kaza sonrası işçi, iş göremezlik raporu alarak SGK’dan sürekli iş göremezlik geliri de talep edebilir.

İş Kazalarını Önlemek İçin Alınabilecek Önlemler

İş kazalarının yaşanmaması için işveren ve işçilerin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine dikkat etmesi şarttır. İş kazalarını önlemek için çeşitli adımlar atılabilir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konularında sürekli eğitilmesi, iş kazalarının önlenmesinde kilit rol oynar. Eğitimler, işçilere nasıl güvenli bir şekilde çalışacaklarını öğretir ve iş yerinde daha dikkatli olmalarını sağlar.

Risk Değerlendirmesi Yapmak

İş yerlerinde düzenli olarak risk değerlendirmesi yapılmalı ve olası tehlikeler önceden tespit edilmelidir. Bu değerlendirme sonucunda riskli alanlarda gerekli düzenlemeler yapılarak kazaların önüne geçilebilir.

İş Kazalarıyla İlgili Örnek Olaylar ve Yargıtay Kararları

Örnek Olay 1: İnşaatta Yüksekten Düşme

Bir inşaat işçisi, yüksek katlı bir binanın yapımında çalışırken işverenin gerekli güvenlik önlemlerini almaması nedeniyle dengesini kaybederek iskeleden düşmüştür. İşçinin güvenlik kemeri takılı değildir ve çevrede herhangi bir uyarı levhası bulunmamaktadır. Düşme sonucu işçi, kalıcı sakatlık geçirir ve iş gücünü büyük oranda kaybeder. İşçi, işverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini yerine getirmediği gerekçesiyle maddi ve manevi tazminat talebiyle dava açar.

Yargıtay Kararı:

Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, 2013/5133 E., 2014/1275 K., 17.02.2014 T.

Bu karara göre Yargıtay, inşaat işçisinin geçirdiği iş kazasında işverenin ağır kusurlu olduğuna hükmetmiştir. İş yerinde yeterli güvenlik önlemlerinin alınmaması ve güvenlik ekipmanlarının sağlanmaması, işverenin kusurlu sayılması için yeterli görülmüştür. Yargıtay, işverenin iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle işçiye maddi ve manevi tazminat ödenmesine karar vermiştir. Kararda, iş kazalarının önlenmesi için alınması gereken önlemlerin işverenin sorumluluğunda olduğuna dikkat çekilmiştir.

Örnek Olay 2: Fabrikada Makinayla Kaza

Bir tekstil fabrikasında çalışan işçi, üretim hattında çalıştığı sırada elini hızlı çalışan bir makinaya kaptırır. Makina, gerekli koruyucu muhafazalara sahip değildir ve işçi, bu konuda daha önce işverene uyarıda bulunmuştur. Kazanın ardından işçi, elinden ciddi bir yaralanma geçirir ve iş görme yeteneği azalır. İşçi, işverenin ihmalkârlığı ve gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmaması nedeniyle dava açar.

Yargıtay Kararı:

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2017/6824 E., 2018/1309 K., 12.03.2018 T.

Bu kararda Yargıtay, işçinin çalıştığı fabrikadaki makinaların güvenlik standartlarına uygun olmamasını işverenin ağır kusuru olarak değerlendirmiştir. İş kazasının, iş yerindeki yetersiz güvenlik önlemleri nedeniyle meydana geldiğine dikkat çekilmiş ve işçinin yaşadığı zararın tazmini için işvereni maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkûm etmiştir. Ayrıca işçinin işveren tarafından daha önce yaptığı uyarıların dikkate alınmaması, işverenin ihmalkârlığını artıran bir faktör olarak kararda belirtilmiştir.

Bu örnek olaylar ve Yargıtay kararları, iş kazalarında işverenin sorumluluklarının ne kadar büyük olduğunu ve güvenlik önlemlerinin alınmaması durumunda işverenlerin ciddi yaptırımlarla karşılaşabileceğini göstermektedir.

Sonuç:

İş kazaları, hem çalışanlar hem de işverenler için ciddi sonuçlar doğurabilir. İşverenler, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alarak iş kazalarının önüne geçmeye çalışırken, işçiler de bu haklarını bilerek olası kazalarda tazminat talep etmelidir. Hem maddi hem manevi tazminatlar, iş kazası mağdurlarının haklarını korurken, iş kazası sonrası süreçlerin doğru yönetilmesi hayati önem taşır.

Eğer siz de iş kazası sonrası tazminat haklarınız hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, uzman bir avukattan hukuki destek alarak haklarınızı savunabilirsiniz.

İŞ KAZASI SIKÇA SORULAN SORULAR