45 SAATİ AŞMASA BİLE FAZLA ÇALIŞMA SAYILAN DURUMLAR NELERDİR?

İş Kanunu’na Göre Fazla Mesai Sadece 45 Saati Aşmak Mıdır?

İş Kanunu’na göre fazla çalışma genel olarak haftalık 45 saati aşan çalışmalar şeklinde tanımlanır. Ancak bazı özel durumlar vardır ki, haftalık toplam çalışma süresi 45 saati aşmasa dahi, yapılan işin niteliği veya çalışma koşulları gereği bu süreler “fazla çalışma” sayılmaktadır. Bu durum, işçinin çalışma hakkını ve sağlığını korumaya yönelik istisnai bir düzenleme olup birçok sektörü doğrudan ilgilendirmektedir.

45 Saati Aşmayan Fazla Mesai Hangi Hallerde Geçerlidir?

Aşağıdaki durumlarda, haftalık toplam süre 45 saati geçmese bile, yapılan çalışmalar fazla mesai kapsamında değerlendirilir:

1. Günlük 11 saati aşan çalışmalar
   Haftalık süre değil, günlük sınır esas alınır. Bir günde 11 saatten fazla çalışmak fazla çalışmadır.
2. Gece vardiyasında 7,5 saati aşan çalışmalar
   Gece çalışan işçiler için günlük azami süre 7,5 saattir. Sağlık, özel güvenlik, turizm ve petrol arama işleri hariçtir.
3. Gebe işçilerin 7,5 saati aşan çalışmaları
   Hamile işçiler için azami günlük çalışma süresi 7,5 saattir. Bu sürenin üzeri fazla mesai sayılır.
4. Süt izni saatlerinde yapılan çalışmalar
   Süt izni sırasında yapılan herhangi bir iş, fazla çalışma niteliğindedir.
5. Ara dinlenme süresinde yapılan işler
   İşçiye ayrılması gereken dinlenme süresinde çalıştırmak, fazla mesai anlamına gelir.
6. Sağlık kuralları gereği sınırlı süreli işler
   Yönetmeliklerle azami süresi belirlenmiş (örneğin 7, 6, 5, 4, 3 saat) işlerde bu sürelerin aşılması fazla çalışmadır.
7. 15 yaşını tamamlayan çocuk işçilerin 8 saati aşan çalışmaları
   Çocuk işçilerin günlük 8, haftalık 40 saatten fazla çalıştırılması yasaktır. 14-15 yaş arası çocuklar için bu sınır günlük 7, haftalık 35 saattir.
8. Yeraltı maden işçileri için günlük 7,5 saati aşan çalışmalar
   Bu sektör için hem günlük (7,5) hem haftalık (37,5) sınırlar vardır. Aşılması durumunda fazla mesai oluşur.
9. Radyoloji teknisyenleri için haftalık 35 saat sınırı
   Bu sınırın üzerindeki her saat fazla çalışmadır.
10. Gazetecilerin 8 saati aşan çalışmaları
    Gazetecilik mesleğinde günlük 8 saat sınırının üzeri fazla çalışma olarak kabul edilir.
11. Gemi adamları için 8 saati aşan süreler
    Gemi adamları için günlük çalışma süresi 8 saatle sınırlandırılmıştır.

Fazla Çalışma Hakkında Bilinmesi Gerekenler

İşverenin, bu özel durumlara rağmen işçiyi sınırların üzerinde çalıştırması hâlinde işçi hem ücret farkı hem de bazı durumlarda manevi tazminat talep edebilir. İşçi haklarının korunması açısından bu detaylar kritik önem taşır. Ayrıca fazla çalışma, işçinin rızası olmadan da yaptırılamaz.

Sonuç: Haklarınızı Biliyor musunuz?

Fazla mesai sadece 45 saatin üstünü aşmakla sınırlı değildir. Yukarıda sayılan durumlar, işçinin sağlığı ve yaşam hakkını gözeten özel düzenlemelerdir. Eğer siz de bu koşullarda çalıştırıldığınızı düşünüyor ve hakkınızın ihlal edildiğine inanıyorsanız, hukuki destek alarak hakkınızı aramaktan çekinmeyin.