Manevi tazminat, hukuki niteliği gereği matematiksel olarak hesaplanabilir bir alacak değildir. Bu nedenle talebin değeri ile hükmedilen miktar arasında tam bir oransal ilişki kurulamamaktadır. Anayasa Mahkemesi’nin 2024/29 E., 2024/226 K. sayılı kararı ile bu yapısal niteliğin yargılama giderlerine etkisine ilişkin çok önemli bir dönüşüm gerçekleşmiştir.
⚖️ I. Manevi Tazminatın Niteliği ve Hesaplanamazlık İlkesi
🔹 Manevi tazminat, kişinin yaşadığı elem, ızdırap, acı ve kişilik değerlerindeki sarsılma nedeniyle hükmedilen, hakimin takdirine dayalı, ölçüsü somut bir matematik formülle belirlenemeyen bir tazmin türüdür.
🔹 Bu nedenle mahkemenin hükmettiği miktar ile davacının talep ettiği tutar arasındaki fark, çoğu zaman nesnel bir “red” anlamına gelmemektedir.
🔹 Dolayısıyla talebin kısmen reddedilmiş olması, davacıyı karşı tarafın vekâlet ücretini ödemek zorunda bırakacak bir hukuki sonuç doğurmamalıdır.
Anayasa Mahkemesi de tam olarak bu gerekçeyle HMK 326/2’nin manevi tazminat davalarına uygulanmasını Anayasa’ya aykırı bularak iptal etmiştir.
📅 II. 14.12.2025 Sonrası İçin Yeni Kural
🟩 14.12.2025 tarihinden itibaren, manevi tazminat talepli davalarda:
➡ Dava tamamen reddedilmedikçe,
➡ Davacının talebinin bir kısmının reddedilmiş olması nedeniyle,
➡ Davacı aleyhine karşı vekâlet ücretine hükmedilemez.
Bu tarih itibariyle artık red oranı, talep miktarı veya hükmedilen manevi tazminat miktarı karşı yan vekâlet ücreti bakımından hiçbir önem taşımayacaktır.
“Kısmi red = karşı vekâlet ücreti” dönemi resmen sona ermiştir.
📌 III. 14.12.2025 Öncesi Yargılamalarda Uygulanacak Yol
🔶 14.12.2025 öncesinde sonuçlanan yargılamalarda mahkemelerin çoğu, HMK 326/2 gereğince “reddedilen kısım” nedeniyle davacı aleyhine karşı vekâlet ücretine hükmetmiştir.
Ancak:
✨ AYM, söz konusu kuralı Anayasa’ya aykırı bulmuştur.
✨ Bu karar her ne kadar ileri etkili yürürlüğe girse de, AYM ilgili hükmün hukuka aykırı niteliğini tespit etmiştir.
✨ Bu nedenle derece mahkemelerinin AYM kararını dikkate alması gerekir.
Bu çerçevede:
➡ 14.12.2025’ten önce sonuçlanan bir davada kısmi ret nedeniyle davacı aleyhine vekâlet ücreti yüklenmişse,
➡ Tüm kanun yolları tüketildikten sonra,
➡ Bireysel başvuru yapılmalı,
➡ “Mahkemeye erişim hakkının ve adil yargılanma hakkının ihlali” ileri sürülmelidir.
📌 Mahkemelerin, bir kural Anayasa’ya aykırı bulunmuşsa, karar yürürlüğe girmese dahi o hükmü uygulamaktan kaçınması gerektiği, AYM’nin yerleşik içtihadıdır.
🧭 IV. Sonuç
✔ 14.12.2025 sonrası manevi tazminat davalarında kısmi ret → karşı vekâlet ücreti uygulaması kalkmıştır.
✔ 14.12.2025 öncesi yargılamalarda ise AYM kararı dikkate alınmalı, aksi kararlar için bireysel başvuru yolu işletilmelidir.
✔ Bu düzenleme, manevi tazminatın niteliğine uygun bir şekilde hak arama özgürlüğünü güçlendiren bir reform niteliğindedir.
❓ Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1️⃣ Manevi tazminat talebim 100.000 TL, mahkeme 20.000 TL verdi. Karşı tarafın vekâlet ücretini öder miyim?
14.12.2025 sonrası açılan veya devam eden davalarda HAYIR.
Dava tamamen reddedilmediği sürece davacı aleyhine karşı vekâlet ücreti yüklenemez.
2️⃣ 14.12.2025’ten önce açtığım davada red oranı nedeniyle karşı vekâlet ücreti ödedim. Geri alabilir miyim?
Evet, mümkündür.
AYM kararı sonrası bireysel başvuru yoluna gidilerek hak ihlali kararı alınabilir; yeniden yargılama veya tazminat talep edilebilir.
3️⃣ Manevi tazminat davalarında neden kısmi red üzerinden vekâlet ücreti olmaz?
Çünkü manevi tazminat matematiksel olarak hesaplanan bir alacak değildir.
Talebin fazlasının reddi, davacının kötü niyetli davrandığını göstermez; bu nedenle cezalandırıcı niteliğe sahip karşı vekâlet ücreti uygulanamaz.
4️⃣ Mahkeme hâlâ kısmi red üzerinden vekâlet ücreti verirse ne yapmalıyım?
Kararın temyiz aşamasında AYM kararına açıkça atıf yapılarak bozulması talep edilmelidir.
Kesinleşmişse bireysel başvuru yolu açıktır.
Bir yanıt yazın